krioterapia miejscowa - masaż lodem

Krioterapia miejscowa – masaż lodem VIT ICE®

Krioterapia [gr. krýos „lód”, „zimno” + gr. therapeía „leczenie”]

Krioterapia

Historia krioterapii ma swój pisany początek już w V wieku pne. Jednak do współczesnego lecznictwa zimno wprowadził postęp techniczny, który umożliwił syntezę i przemysłową produkcję eteru, chlorku etylu, suchego lodu i par ciekłego azotu oraz pozwolił na wykorzystanie temperatur rzędu -195,8°C i niższych. Stosowano je początkowo w kriodestrukcji, czyli wybiórczym zamrażaniu i niszczeniu tkanek, a następnie zaczęto je wykorzystywać do ogólnoustrojowego wywoływania korzystnych fizjologicznych reakcji organizmu na zimno. Powstał nowy termin – kriostymulacja.

Kriostymulacja i zimnolecznictwo

Powstał również nowy podział na krioterapię i zimnolecznictwo – dla odróżnienia od metod tradycyjnego oziębiania wodą i lodem. W piśmiennictwie nie ma jednak zgodności, jaka temperatura wyznacza granicę pomiędzy krioterapią i zimnolecznictwem. Nie ma też zgodności, czy termin kriostymulacja należy zarezerwować tylko dla temperatur krańcowo niskich. Szczególnie, iż najszybszym i najbardziej stymulującym sposobem oziębiania jest właśnie kąpiel w wodzie z lodem. W lodowatej kąpieli odbieranie ciepła tkankom odbywa się na drodze przewodzenia i jest kilkadziesiąt razy większe niż w komorze kriogenicznej, w której powietrze ma ok. -120°C. To samo dotyczy kriostymulacji miejscowej, do której zalicza się m.in. masaż lodem. Biorąc pod uwagę intensywność procesu kriostymulacji przy pomocy niektórych tradycyjnych metod – twierdzenie, iż efekt kriostymulacji można wywołać jedynie używając temperatur poniżej -100°C jest nadużyciem, nie mającym żadnego uzasadnienia z punktu widzenia sposoby wymiany ciepła.

Prawidłowe użycie pojęcia krioterapia powinno obejmować wszystkie metody leczenia za pomocą niskich temperatur, z podziałem wynikającym nie z fizycznych różnic wysokości temperatur, tylko z wykluczających się sposobów leczenia. Trafnym doprecyzowaniem poszczególnych sposobów wymiany ciepła w krioterapii jest podział na kriochirurgię (zamrażanie, niszczenie tkanki), kriostymulację (wzrost przepływu krwi, zwiększenie metabolizmu) i schładzanie (utrzymanie obniżonej temperatury tkanki).

Masaż lodem

Masaż lodem jest zabiegiem kriostymulacyjnym. Usprawnia miejscowe krążenie krwi. Z działaniem zimna łączy także działanie mechaniczne masażu. Działa bodźcowo na receptory zimna i mechanoreceptory skóry. Reguluje napięcie tkanek i na drodze odruchowej wpływa na narządy wewnętrzne i przyspiesza przemianę materii. Z punktu widzenia efektów jest niedrogim i jednym z najefektywniejszych sposobów szybkiego obniżania temperatury tkanek.

Masaż lodem składa się z dwóch etapów tworzących zjawisko tzw. gry naczyniowej. Podczas pierwszego etapu dochodzi do intensywnego odbioru ciepła który można rozpoznać po krótkotrwałym zbieleniu skóry na skutek zwężenia powierzchownych naczyń krwionośnych. Drugi etap rozpoczyna się rozszerzeniem naczyń krwionośnych tuż po zakończeniu masażu lodem. Skóra zmienia kolor na zaróżowiony ponieważ powstaje czynna powierzchnia przekrwienia z wyraźnym odgraniczeniem od powierzchni skóry nie objętej zabiegiem.

Ze względu na proces szybkiego odbierania ciepła nie jest zalecany przy świeżych urazach, ponieważ podobnie jak inne szybko oziębiające środki typu pary ciekłego azotu czy CO2, może spowodować zwiększenie wynaczynienia, obrzęku i dalsze uszkodzenie tkanek. Świeże urazy aby zapobiec ich dalszej traumatyzacji potrzebują powolniejszego i dłuższego ochładzania.

Zastosowania masażu ledem

Masaż lodem znajduje zastosowanie w leczeniu oraz jako uzupełnienie leczenia m.in.:

  • w chorobach o podłożu reumatoidalnym i zwyrodnieniowym, jak np. choroba zwyrodnieniowa stawów, wtórne zapalenie w chorobie zwyrodnieniowej stawów, zapalenie okołostawowe barku,
  • w zespołach bólowych kręgosłupa, np. bóle w okolicy lędźwiowej kręgosłupa (po wykluczeniu choroby nerek), nerwoból nerwu kulszowego, stan po operacji jądra miażdżystego,
  • w zwiększonym napięciu mięśni istniejącym w spondylozie,
  • osteochondrozie,
  • zaniku mięśni z bezczynności,
  • reumatyzmie mięśniowym,
  • w chorobach neurologicznych np. przy spastycznych niedowładach połowicznych i poprzecznych, odczuciach bólu z różnych powodów,
  • przy chorobach chirurgicznych jak np. przykurcze w stawach, obrzęki po operacjach piersi, ręki, szczęki, w zabiegach rozluźniających blizny,
  • w stanach zapalnych – ale tylko podostrych i przewlekłych, w zespołach bólowych, w lekkich stanach pourazowych, np. skręcenie, zwichnięcie, naciągnięcie mięśni, stłuczenie mięśni, oparzenie, obrzęki po urazach,
  • w zabiegach na strefach odruchowych (strefy Heada, punkty spustowe, strefy mięśniowe, strefy Mackenziego, punkty okostnowe.

Wybiórcze oraz kontrolowane prace badawcze udowodniły m.in. iż masaż lodem istotnie wpływa na zwiększenie zakresu ruchu biernego. Poprawia funkcję oraz siłę stawu. Zmniejsza napięcie mięśni jeśli jest wykonywany minimum 10 min (podobnie działa ochłodzenie azotem o temperaturze -160°C do -180°C powyżej 1 min). Krótkotrwały masaż lodem powoduje zwiększenie napięcia mięśni. Wykazuje wysoką skuteczność w podwyższaniu progu bólu.

Masaż lodem w fizjoterapii

Masaż lodem zwiększa zakresu ruchu biernego i zmniejsza napięcie mięśniowe, przez co ułatwia zabiegi rehabilitacji. Jest metodą podnoszącą próg bólu i zmniejszającą przewlekłe stany zapalne.

Masaż lodem w sporcie

Jest doskonałą pierwszą pomocą dla zmęczonych mięśni, naciągniętych więzadeł i ścięgien. Wskazany do leczenia w dolegliwościach kręgosłupa. Dobre wyniki masażu lodem są opisywane w zespole bólowym bocznego przedziału łokcia (tzw. „łokciu tenisisty”), zapaleniu powięzi podeszwowej, zapaleniu kaletki krętarza, oraz w bólach stawów kolanowych, biodrowych oraz ręki.

Pomaga przy bolesnych podrażnieniach mięśni wskutek nadmiernego wysiłku. Następujące po zakończeniu masażu lodem gwałtowne rozszerzenie naczyń krwionośnych doprowadza do silnego przekrwienia mięśni połączonego ze wzrostem stężenia dostarczanego do nich tlenu. Ułatwia to usuwanie z mięśni zbędnych produktów przemiany materii takich jak mleczany oraz histamina. Równocześnie powoduje gromadzenie w mięśniach bradykininy i angiotensyny. Powyższe zjawisko znacząco poprawia kondycję mięśni i zmniejsza odczuwanie bólu. Efekt ten jest wykorzystywany m.in. w leczeniu kontuzji mięśni.

Zmniejsza zmęczenie. Wspomaga odnowę biologiczną ciała.

Może być również stosowany zapobiegawczo do masażu mięśni, ścięgien i więzadeł przed obciążeniem wysiłkiem fizycznym.

Masaż lodem w pielęgnacji

Dzięki lepszemu obiegowi krwi w naczyniach skórnych, następuje aktywne dostarczanie tkankom substancji odżywczych, a także szybsze wydalanie produktów przemiany materii. Masaż lodem intensyfikuje procesy złuszczania oraz prawidłowej odbudowy naskórka. Przeciwdziała i zmniejsza obrzęki. Poprzez stymulację zimnem i masażem pobudza skórę do spalania tkanki tłuszczowej. Przeciwdziała cellulitowi.

Zastosowany podczas ciepłej kąpieli jest bardzo miłą i pobudzającą terapią zmiennymi temperaturami.

Masaż lodem z ziołami

Dodatkowym atutem masażu lodem jest możliwość przygotowania go na bazie ziół. Pobudzenie krążenia dzięki masażowi lodem ułatwia absorpcję ziołowych składników leczniczych i odżywczych. Właściwości lecznicze masażu lodem są wówczas zintensyfikowane siłą leczniczą tkwiącą w ziołach. Masaż lodem z ziołami może być pomocny w chorobach o podłożu reumatoidalnym i zwyrodnieniowym, w stanach zapalnych, w zespołach bólowych, oraz w stanach pourazowych.

Przeciwwskazania do masażu lodem

Poza przeciwwskazaniami do zabiegów krioterapeutycznych należy uwzględnić przeciwwskazania do masażu (np. zakrzepowe zapalenie żył, zakrzepy). Należy jednak brać pod uwagę to, że np. ostre stany zapalne stanowią przeciwwskazanie do kriostymulacyjnego masażu lodem, ale właśnie w nich wskazane jest zastosowanie ochładzających kompresów lodowych (zawsze z ochronną warstwą izolującą pomiędzy powierzchnią lodu a skórą).

VIT ICE® cd.

VIT ICE® ułatwia masaż lodem ponieważ umożliwia wygodny uchwyt bryły lodu i NIE ZIĘBI DŁONI.

Jest niezwykle prosty w obsłudze. Wystarczy wlać do pojemnika VIT ICE® wodę, przykryć pokrywą kotwiczącą lód i zamrozić. Objętość bryły lodu pozwala na masaż lodem trwający od 10 do nawet 27 minut.

Łatwość wykonania masażu lodem dzięki VIT ICE® pozwala na zastosowanie go zarówno w ośrodkach leczniczych jak również w warunkach domowych.

Wykonywany w domu, poza działaniem leczniczym może być po prostu przyjemną terapią naprzemiennymi temperaturami – jeśli jest stosowany podczas relaksującej ciepłej kąpieli.

Kształt przyrządu zapobiega jego deformacjom w trakcie formowania lodu.

VIT ICE® jest wykonany z wysokiej jakości materiału, całkowicie bezpiecznego w kontakcie ze skórą. Posiada certyfikat EU FDA. Posiada znak CE dla wyrobów medycznych. Jest opatentowany.

Wybrane piśmiennictwo:

1. Stolarczyk A, Nagraba Ł, Bronikowski A, Mitek T, Karliński M, Kołodziejski P, Metody fizjoterapii stosowane w leczeniu pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, część I – fizykoterapia. Artroskopia i Chirurgia Stawów, 2007, 3(3), s. 24-35.
2. Gieremek K, Przegląd metod kriostymulacyjnych stosowanych w zwalczaniu spastyczności, „Fizjoterapia” Kwartalnik Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, tom 2, nr 2.
3. Zemke JE, Andersen JC, Guion WK, McMillan J, Joyner AB., Intramuscular temperature responses in the human leg to two forms of cryotherapy: ice massage and ice bag. J Orthop Sports Phys Ther. 1998 Apr, 27(4), s. 301-307.
4. Opara J., Rehabilitacja w spastyczności w stwardnieniu rozsianym. Polski Przegląd Neurologiczny, 2008, tom 4, supl. A.
5. Dobies E, Tayara S., Zapalenie rozcięgna podeszwowego Plantar aponeurositis, Klinika Ortopedyczna II Wydziału Lekarskiego, Akademia Medyczna, Warszawa.
6. Świerczyński R., Ostroga piętowa, NZOZ Ortopedika – Centrum Chirurgii Specjalistycznej, Poradnik Medyczny Warszawa 2007 – Fort Piontek.
7. Gawroński W., Znaczenie zastosowania zimna w leczeniu i rehabilitacji ostrych uszkodzeń tkanek miękkich narządu ruchu, Medicina Sportiva wol. 2 no. 2 1998 r.
8. Adamczyk G, Zmiany przeciążeniowe stawu łokciowego. Body Life 2003-1, s.32-34.
9. Kasperczyk T, Magiera L, Mucha D, Walaszek R., Masaż z elementami rehabilitacji. Rehmed Kraków 2001.
10. Rakowski P., Odnowa biologiczna po treningach i zawodach sportowych. LIDER-188-10/2006.
11. Straburzyński G, Straburzyńska-Lupa A., Medycyna fizykalna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 1997, s. 232-247.
12. Stanek A, Cieślar G, Mrowiec J, Sieroń A., Krioterapia w praktyce klinicznej, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Angiologii i Medycyny Fizykalnej Śląskiej Akademii Medycznej. Rehabilitacja w praktyce 1/2006.
13. Sieroń A, Cieślar G, Jagodziński L, Drzazga Z, Birkner E, Bilska-Urban A, Mostowy A, Kubacka M, Stanek A, Wiśniowska B, Romuk E, Skrzep-Poloczek B, Mrowiec J, Cholewka A, Adamek M, Puszer M., Krioterapia – leczenie zimnem. Podstawy teoretyczne, efekty biologiczne, zastosowania kliniczne. 2007 by α-medica Press.

© Krio-Star 2025